Παιδική κακοποίηση: Είδη και αναγνώριση της

Εισαγωγή

Με τον όρο «παιδική κακοποίηση» αναφερόμαστε στη βία, την κακή µμεταχείριση ή την παραµέληση την οποία βιώνει ένα παιδί ή ένας έφηβος ενώ βρίσκονται υπό την «προστασία» ενός ατόµου το οποίο εμπιστεύονται ή από το οποίο εξαρτώνται (γονιός, αδελφός, αδελφή, άλλος συγγενής ή κηδεμόνας ή κάποιος που φροντίζει το παιδί).

Η παιδική κακοποίηση μπορεί να έχει πολλές και διαφορετικές εκφάνσεις. Επίσης, μπορεί να είναι φανερή από τρίτους ή και όχι. Να είναι επαναλαμβανόμενη, να συμβεί μία φορά, να είναι σταθερή ως προς τη μορφή της ή να παίρνει διαφορετικές μορφές (π.χ. σωματική, λεκτική κ.α.).

Αν και δεν υπάρχει ένας γενικός ορισμός κοινά αποδεκτός από όλους για την παιδική κακοποίηση, υπάρχουν κάποιες βασικές συνισταμένες ως προς τα είδη – μορφές της, ο οποίες αναφέρονται παρακάτω:

Α) Σωματική (κάθε μορφή πρόκλησης τραύματος ή βασανισμού, π.χ. τραντάγματα, βασανισμοί, εγκαύματα, μώλωπες, γροθιές ακόμη και θάνατο).

Β) Σεξουαλική (είναι από τις μορφές της παιδικής κακοποίησης που προκαλούν επιπτώσεις άμεσες π.χ. διαταραχές στον ύπνο και μακροχρόνιες π.χ. κατάθλιψη).

Γ) Συναισθηματική (περιλαμβάνει τον εκφοβισμό ή τον εγκλεισμό του παιδιού και ως συνέπεια έχει το υπερβολικό άγχος, την αντικοινωνική συμπεριφορά. κατάθλιψη κ.α.).

Δ) Παραμέληση (οι επιπτώσεις της παραμέλησης περιλαμβάνουν την έλλειψη υγιεινής, ασφαλούς περιβάλλοντος, καθαριότητας και κάλυψης των βασικών αναγκών των παιδιών).

Ε) Δευτερογενής κακοποίηση (τα παιδιά που υφίστανται αυτού του είδους την κακοποίηση παρουσιάζουν προβλήματα όπως άγχος, φοβίες, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απόσυρση κ.α.).

Αναγνωρίζοντας την Παιδική Κακοποίηση και Παραµέληση: Σηµεία και Συμπτώματα 

Το πρώτο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουµε κακοποιηµένα ή παραµεληµένα παιδιά είναι καταφέρουμε και να µάθουµε να αναγνωρίζουµε τα σηµεία και τα συµπτώµατα της παιδικής κακοποίησης και παραµέλησης. Όπως είναι φανερό η κακοποίηση δεν διακρίνεται σύμφωνα με την ηλικία του παιδιού, οποιοδήποτε παιδί, σε οποιαδήποτε ηλικία, µπορεί να έχει βιώσει οποιασδήποτε µορφής κακοποίηση.

Παιδική κακοποίηση ή παραµέληση πρέπει να υποπτευόμαστε όταν, το παιδί:

• ∆είχνει ξαφνικές αλλαγές στη συµπεριφορά του αλλά και αρνητικές ή στην απόδοσή του στο σχολείο.
• Παρότι οι γονείς ενημερώθηκαν για φυσικά ή ιατρικά προβλήµατα το παιδί δεν έλαβε βοήθεια.
• Έχει µαθησιακές δυσκολίες (ή αδυναµία συγκέντρωσης) η οποία δεν µπορεί να αποδοθεί σε συγκεκριμένα οργανικά ή ψυχολογικά αίτια.
• Είναι πάντα επιφυλακτικό, σαν να προετοιμάζεται ότι κάτι κακό θα συµβεί.
• Στερείται της επίβλεψης ενηλίκων.
• Είναι υπερβολικά υποχωρητικό, παθητικό, ή σε απόσυρση.
• Προσέρχεται στο σχολείο ή άλλες δραστηριότητες νωρίς, παραµένει αργά, και δε θέλει να επιστρέψει σπίτι.

Από την άλλη, παιδική κακοποίηση ή παραµέληση πρέπει να υποπτευόμαστε όταν, ο γονιός:

• ∆είχνει µικρό ενδιαφέρον για το παιδί του.
• Αρνείται την ύπαρξη προβληµάτων ή κατηγορεί το παιδί για τα προβλήµατα στο σπίτι ή στο σχολείο.
• Λέει στους δασκάλους ή άλλους που το φροντίζουν να χρησιµοποιούν αυστηρή σωµατική τιµωρία/για να το πειθαρχήσουν.
• Θεωρεί ότι το παιδί είναι τελείως κακό, ανάξιο, ή ένα φορτίο/µια επιβάρυνση.
• Χρησιµοποιεί το παιδί κυρίως για φροντίδα, προσοχή και την ικανοποίηση των συναισθηµατικών του αναγκών.

Όλα όσα προαναφέρθηκαν είναι ενδεικτικά. Στη συνέχεια θα δούμε κάποια στοιχεία σχετικά με την κάθε μορφή κακοποίησης.

Μορφές Κακοποίησης

Σωματική κακοποίηση:

1. Έχει ανεξήγητες µελανιές, δαγκωµατιές, εγκαύµατα, κατάγµατα, ή µαυρισµένα µάτια.
2. Έχει µώλωπες.
3. Φαίνεται να φοβάται τους γονείς του και διαµαρτύρεται ή κλαίει όταν πλησιάζει η ώρα της επιστροφής στο σπίτι.

 Σεξουαλική κακοποίηση:

1. ∆υσκολεύεται να περπατήσει ή να καθίσει.
2. Αρνείται να αλλάξει για το µάθηµα της γυµναστικής ή να συµµετάσχει σε φυσικές δραστηριότητες.
3. Αναφέρει εφιάλτες ή νυχτερινή ενούρηση.
4. Παρουσιάσει εγκυµοσύνη ή κάποιο αφροδίσιο νόσηµα, ιδιαίτερα εάν είναι κάτω των 14 ετών.
5. Αναφέρει σεξουαλική κακοποίηση από κάποιον γονιό ή ενήλικα που το φροντίζει.

Συναισθηματική κακοποίηση

1. Εκδηλώνει ακραίες συµπεριφορές
2. Εκδηλώνει συµπεριφορές «µεγαλίστικες» (κάνει το «γονιό» σε άλλα παιδιά) ή «παιδιαρίστικες» (ρυθµικές κινήσεις ή χτύπηµα του κεφαλιού).
3. Παρουσιάζει καθυστέρηση της σωµατικής ή της συναισθηµατικής του ανάπτυξης.
4. Έχει κάνει απόπειρα αυτοκτονίας.
5. Αναφέρει έλλειψη συνδέσµου µε τους γονείς/το γονιό.

Παραμέληση

1. Απουσιάζει συχνά από το σχολείο.
2. Ζητιανεύει ή κλέβει φαγητό ή χρήµατα.
3. ∆εν τυγχάνει της απαραίτητης ιατρικής ή οδοντιατρικής φροντίδας, εµβολιασµών, ή γυαλιών οράσεως.
4. Είναι συνεχώς βρώµικο και δύσοσµο.
5. Κάνει χρήση οινοπνεύµατος ή άλλων ουσιών (ναρκωτικών).

Επίλογος

Τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι:

• Το σώµα µου και το µυαλό µου είναι δικά µου.
• Μικροί και µεγάλοι, πρέπει να σέβονται το δικαίωµά µου αυτό.
• Μπορώ να πω «ΟΧΙ» σε κάποιον που θέλει να µε αγγίξει ενώ εγώ δεν το επιθυµώ.
• Πρέπει να λέω «ΟΧΙ» σε κάθε συµπεριφορά που µε κάνει να ανησυχώ, να φοβάµαι ή να νιώθω µπερδεµένος.
• Τρέχω µακριά από όποιον µε κάνει να φοβηθώ Λέω πάντα στους γονείς µου – και στους δύο ή στον ένα από τους δύο ό,τι µου συµβαίνει κυρίως αν µε κάνει να νιώθω άσχηµα.

Το ζήτημα της παιδικής κακοποίησης είναι πολύμορφο και λαμβάνει μεγάλη έκταση και συζήτηση. Ωστόσο με αυτό το σύντομο άρθρο επιδιώκουμε την εν μέρει ενημέρωσή σας.

Που µπορείτε να απευθυνθείτε εάν υποπτευθείτε µια περίπτωση παιδικής κακοποίησης;

• Στις τοπικές αρχές, στο Αστυνοµικό Τµήµα της περιοχής και σε Υπηρεσίες Πρόνοιας.
• Στο Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού: Φωκίδος 7 (4ος όρ.), 115 26 Αθήνα, Τηλ. 01-7715.791 - Fax 01-7793.648, E-mail: agatinst@otenet.gr
• Στην τηλεφωνική γραµµή SOS «1056»

Επιμέλεια άρθρου: Λάλου Σπυριδούλα Μαρία, Εκπαιδευτικός

Αναδημοσίευση άρθρου από την σελίδα Teacher's Blog

Πηγές:

«Παιδική Κακοποίηση», Παρασκευή Παναγοπούλου MPH, Παιδίατρος ∆ιδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ

«Παιδική κακοποίηση και παρεμβάσεις», Μ. Αβραμίκα, Π. Λαφαζάνη, Ε. Στεφανούδη

Τα πνευματικά δικαιώματα της φωτογραφίας ανήκουν στην google.

Book Review: Νέμεσις (Jo Nesbo)

Αδιαμφισβήτητα, ο διάσημος συγγραφέας βιβλίων Jo Nesbo έχει αφήσει το αποτύπωμα του όσον αφορά την Αστυνομική Λογοτεχνία. Μεταξύ άλλων, ένα από τα βιβλία του που έχει χαρακτηριστεί ότι είναι από τα καλύτερα που έχει γράψει είναι η «Νέμεσις».

Έτσι, λοιπόν, διαβάσαμε το βιβλίο και έχουμε μείνει εντυπωσιασμένοι από το στυλ γραφής του Nesbo. Χρονολογικά, η «Νέμεσις» είναι το τέταρτο βιβλίο της σειράς με πρωταγωνιστή τον ιδιόρρυθμο Νορβηγό επιθεωρητή Χάρι Χόλε. Το σκηνικό που έχει δημιουργήσει ο συγγραφέας θυμίζει ταινία του Hollywood και άξιο αναφοράς είναι ότι όλοι οι πρωταγωνιστές έχουν κάποια προσωπική ιστορία από το παρελθόν που έμμεσα ή άμεσα επηρεάζει την υπόθεση. Επίσης, η ταχύτητα που εκτυλίσσονται τα γεγονότα είναι τόσο γρήγορη που δεν θέλεις να σταματήσεις να διαβάζεις το βιβλίο. Εδώ φαίνεται πως ο συγγραφέας έχει εξελίξει και ωριμάσει την γραφή του σε σχέση με τα πρώτα του βιβλία καθώς όποιος έχει διαβάσει το πρώτο του βιβλίο «Νυχτερίδα» σίγουρα θα κατανοήσει τις διαφορές που υπάρχουν στην γραφή.

Αυτό, όμως, που κάνει την «Νέμεσις» να ξεχωρίζει είναι ο συνδυασμός επιστημονικών στοιχείων και μυθοπλασίας. Συγκεκριμένα, υπάρχουν παράγραφοι καθώς και ολόκληρα κεφάλαια στα οποία ο συγγραφέας μέσα από τους χαρακτήρες του βιβλίου θίγει θέματα που άπτονται της Επιστήμης. Για παράδειγμα, σε κάποιο σημείο του βιβλίου κάνει αναφορά στον όρο Ναρκισσισμός, τον οποίο αναπτύσσει πολύ σωστά και τεκμηριωμένα. Προσωπικά δεν θυμάμαι να έχω συναντήσει κάτι παρόμοιο σε άλλα αστυνομικά μυθιστορήματα, με εξαίρεση τα βιβλία του Arthur Conan Doyle. Επιπρόσθετα, φαίνεται έντονα και το προσωπικό στοιχείο, κάτι το οποίο συνηθίζει να κάνει γενικά ο εν λόγω συγγραφέας. Δηλαδή, όπως ο ίδιος έχει πει σε συνέντευξη του, να προσθέτει στα βιβλία του πράγματα τα οποία υπάρχουν και στην προσωπική του ζωή (π.χ. ο δρόμος στον οποίο εκτυλίσσεται ένα μέρος των γεγονότων, στην πραγματικότητα είναι ο δρόμος στον οποίο βρίσκεται η διεύθυνση της κατοικίας του).

Σε γενικές γραμμές είναι φανερό πως πριν γράψει το βιβλίο έχει κάνει μια πολύ αναλυτική και εμπεριστατωμένη προεργασία ώστε το αποτέλεσμα να είναι εντυπωσιακό. Καλό θα ήταν ο αναγνώστης, να διαβάσει με την σειρά που έχουν εκδοθεί τα βιβλία για να έχει μια ομαλή ροή όσον αφορά την σύνδεση των γεγονότων που λαμβάνουν χώρα από το ένα βιβλίο στο άλλο. Τελειώνοντας, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι διαφωνούμε με την αρνητική αναφορά που κάνει προς το τέλος του βιβλίου για την θρησκεία. Κατά την γνώμη μας προσεγγίζει το συγκεκριμένο θέμα με τελείως λάθος τρόπο!! Ωστόσο, αυτό είναι μια άλλη κουβέντα η οποία είναι ανεξάρτητη από οποιοδήποτε book review και η παρούσα κριτική δεν αποτελεί το κατάλληλο μέρος για να αναλυθεί.

*Τα πνευματικά δικαιώματα της φωτογραφίας ανήκουν στον συγγραφέα και τον Εκδοτικό Οίκο.

Παιγνιοθεραπεία: Το παιχνίδι και η θεραπευτική του ιδιότητα

Πόσες φορές έχετε και εσείς αναλογιστεί τα παιδικά σας χρόνια; Τα παιχνίδια που κάνατε μόνοι σας, με τους γονείς σας, τα αδέρφια και τους φίλους σας; Γιατί όχι και με τα παιδιά σας. Το παιχνίδι είναι η φύση του παιδιού αφού ακόμη και οι λέξεις έχουν την ίδια ρίζα. Παιδί ίσον παιχνίδι, έκφραση, χαρά, δημιουργικότητα.

Το παιχνίδι όπως έχει γίνει γνωστό τα τελευταία χρόνια έχει θεραπευτική ιδιότητα, γι’αυτό και χρησιμοποιείται με σκοπό την ανακάλυψη του τραύματος και την ίαση της ψυχής. Ένα παιδί λοιπόν μπορεί να ξεκινήσει θεραπεία με εργαλείο το παιχνίδι ύστερα από το 5^ο έτος , αφού δηλαδή έχει αναπτύξει το συμβολικό παιχνίδι κατά τον Piaget. Η θεραπεία είναι για όλες τις ηλικίες, μικρούς και μεγάλους. Επίσης, μπορεί να είναι ατομική ή και ομαδική με «αρχηγό» το παιδί. Εκείνο κατευθύνει την ροή της θεραπείας και όχι ο θεραπευτής με εκφράσεις της μορφής «Σήμερα θα κάνουμε…».

        

Η θεραπεία που στηρίζεται στο παιχνίδι έχει διάρκεια 45 λεπτά και ενδείκνυται σε περιπτώσεις παιδιών με: 

          Κρίσεις θυμού

      Ζήλια  

      Άγχος αποχωρισμού 

      Προβλήματα στην λεκτική επικοινωνία

          ΔΕΠ-Υ

          Αυτισμό

      Αντικοινωνική συμπεριφορά

      Διαταραχή ύπνου/ όρεξης

      Άγχος

          Πένθος

      Νυχτερινή ενούρηση

          Περιθωριοποίηση

      Εκφοβισμό

      Τραύματα

      Σχολικές επιδόσεις/απουσίες

      Αναπτυξιακή καθυστέρηση

      Ενδοοικογενειακή βία.

Σημαντικό ρόλο στην θεραπεία επίσης παίζει ο θεραπευτής, ως ένας ιδιαίτερος ενήλικας. Ο θεραπευτής οφείλει να μην έχει κατευθυντικό ρόλο, να είναι απελευθερωμένος από στερεότυπα και προκαταλήψεις. Επίσης, πέρα από την ευγένεια, το χαμόγελο και την καθαρότητα που οφείλει να έχει, καλό θα ήταν σε κάθε συνεδρία να αναζητά έναν διαφορετικό και ενδιαφέρον τρόπο να γίνεται μοναδικός και ελκυστικός. Να είναι ο ξεχωριστός ενήλικας που θέλει να βλέπει το παιδί.

   

Συμπεραίνουμε λοιπόν πως το παιχνίδι βοηθάει το παιδί να χτίσει την προσωπικότητά του, να μαθαίνει κανόνες, να τονώνει την αυτοπεποίθηση του, να παίζει χωρίς επιπλήξεις, εντολές, περιορισμούς αλλά και όρια. Το παιχνίδι βοηθάει στον εντοπισμό των τραυμάτων της ψυχής και στην ίαση του. Μην το υποτιμάτε. Το παιχνίδι είναι για όλες τις ηλικίες. Παίξτε και γεμίστε τις ψυχές σας χαρά.

Επιμέλεια άρθρου: Λάλου Σπυριδούλα Μαρία, Εκπαιδευτικός

Αναδημοσίευση άρθρου από την σελίδα Teacher's Blog

Πηγές: Σημειώσεις διαλέξεων σεμιναρίου του ομίλου ΕΥΔΟΚΙΜΟΣ «Παιγνιοθεραπεία», Ρούβαλη Γεωργία.